واکاوی مفهومی معنویت و مسئله معنا

Authors

علی مصباح

دکترای فلسفه دین و دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران. (نویسنده ی مسؤول)

abstract

معنویت یک گمشده انسانی در پهنه گیتی است که زمان و مکان نمی شناسد. واژه معنویت و مشتقات آن گرچه در منابع اصیل اسلامی به کار نرفته است، ولی در ادبیات مسلمانان، هم در زبان عربی و هم در زبان فارسی، رواج یافته است. آن گونه که کاربرد این واژه نشان داده است، این واژه با «معنا» در ارتباط است، کما این که ریشه لغوی معنویت همین امر را تأیید می کند. معنا به موقعیتی اشاره دارد که دست کم شامل دو لایه باشد: یکی ظاهر که حکایت گر است و دیگری باطن که محکیّ است. همه نظریات دانشمندان با وجود تفاوت ها در دو نکته با یکدیگر اشتراک دارند: معنا چیزی است که در باطن یک بیان یا عمل نهفته است و باید کشف گردد، و دیگر آن که معنا به نوعی با نظام اعتقادی و اهدف یک عمل خاص ارتباط دارد. اسلام چشم اندازی جامع از هستی ارائه می کند. رابطه ظاهر جهان با باطن آن، رابطه ای معنایی است به گونه ای که جهان آشکار، جلوه ای از باطن جهان و حاکی از معنایی است که در باطن آن مخفی شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نسبت مفهومی «معنویت» و «دین»

«معنویت»[1] در دوران معاصر، هم در میان توده مردم و هم در میان اندیشمندان بسیار مورد توجه واقع شده و به مفهومی کارآمد بدل گشته است. با رجوع به ارتکاز عرفی که از معنای این واژه وجود دارد و تعاریفی که اندیشمندان از آن به دست داده‌اند می‌توان به تعریفی گویا از آن دست یافت. معنویت، مفهومی مستقل جدا از مفهوم دین، عرفان، اخلاق و مفاهیمی از این دست است، هرچند به لحاظ مصداقی و تحقق خارجی، با آنها ارتباط...

full text

تأملی بر تبیین مفهومی معنویت در نظریه عقلانیت و معنویت با نگاهی به معنویت قدسی

پردازش معنویت به منظور ارائه آن در عرصه‌های مدیریتی، امری ضروری است. در این باره پروژه‌ای با نام «عقلانیت و معنویت» ارائه شده است که دارای چالش‌های متعدد صوری و نظری است. این مقاله ضمن ارائه تعاریف و تبیین‌های ایشان از معنویت، با ‌نگاهی به معنویت قدسی، چالش‌های یادشده را آشکار کرده و روشن ساخته است که تبیین معنویت، جز با مراجعه به داده‌های وحیانی، ساختاری قابل دفاع پیدا نمی‌کند.

full text

واکاوی مفهومی دلبستگی ملی

میهن دوستی و ناسیونالیسم در دو سر طیف دلبستگی ملی با تعاریف، جهت­گیری­ها و پیامد­های متفاوت قرار می­گیرند. در این مقاله سعی شده است با توجه به نظریه­هایی که در زمینۀ دلبستگی ملی مطرح است، این مفهوم از منظر دیگری مورد بررسی قرار گیرد. هدف اصلی این مقاله توضیح دلبستگی ملی به معنای پیامد ارزیابی مثبت افراد از هویت ملی­شان و مفهوم­سازی آن در دو شکل ناسیونالیستی و میهن دوستانه است. شکل ناسیونالیستی ...

full text

نقد و بررسی مسئله «رنج» در نظریه معنویت و عقلانیت

نظریه پیوند میان عقلانیت و معنویت  با هدف کاهش رنج و آلام بشری ارائه شده است با این اعتقاد که دین سنتی دیگر توان برآوردن این هدف را ندارد و معنویت در عصر جدید، جانشین دین می‌شود؛ چون با عقلانیت همراه است و تنها معنویت عقلانی می‌تواند از رنج انسان‌ها بکاهد، ولی به‌ نظر می‌رسد نظریه عقلانیت و معنویت در برآوردن این هدف با اشکال‌های متعددی مواجه است. در این نظریه، ماهیت «رنج» به‌خوبی تبیین نمی‌شود ...

full text

واکاوی مسئله ازدواج و اعتبارسنجی یک راه‏حل

در وضعیت کنونی جامعه ایران، پدیده ازدواج تحت‏تأثیر تحولات ساختاری و ارزشی جامعه از یکسو و شرایط بی‎سازمانی و ناهماهنگی خرده‎ نظام‎های اجتماعی از سوی دیگر، بعنوان یک مسئله اجتماعی نمود یافته است. با توجه به اهمیت موضوع و ساختار جوان جمعیتی ایران، این مقاله به بررسی نگرش و دیدگاه جوانان مجرد پیرامون ازدواج، ابعاد و جهات آسیب‏زای آن می‏پردازد. یافته‏ها نشان می‏دهد که حدود90 درصد جوانان معتقدند موق...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
اخلاق پزشکی

جلد ۴، شماره ۱۴، صفحات ۲۳-۳۹

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023